دروازه سنگی خوی یکی از بناهای تاریخی ارزشمند شهر خوی است. یکی از دلایل اهمیت این دروزاه سنگی این است که دروزاه سنگی خوی تنها دروازه باقی مانده از دوران باستان در سرتاسر ایران است. این دروازه سنگی در ضلع جنوب شرقی شهر و در ضلع جنوبی بازار تاریخی خوی قرار گرفته است و در زبان شیرین آذری قالا قاپیسی نیز نامیده می شود. دروازه سنگی خوی تنها باقیمانده حصار قدیمی شهر خوی است که روزگاری تمام شهر قدیمی خوی را در بر می گرفته است و دروازه سنگی در کنار سه دروازه دیگر تنها راه های ورود به شهر خوی بوده است. این دروازه ها و دیواری که شهر را در بر گرفته بود تا نیم قرن پیش هم چنان پابرجا بود.
در مورد تاریخ دقیق ساخت این دروازه سنگی گمانهزنیهای متعددی وجود دارد برخی دروازه را متعلق به دوره ایلخانی و برخی یادگاری ازدوره قاجار می دانند. نگاهی به سردر این دروازه سنگی ما را به یاد معماری دوره ایلخانی می اندازد. برخی کارشناسان معتقدند همسر آباقاخان حاکم ایلخانی دستور ساخت این دروازه سنگی و زیبا را در روزگاری صادر کرده است که شهر خوی شهری آباد و شلوغ بوده است. بنابر برخی منابع تاریخی این حصار و دروازه ها یکبار در زمان حکومت زندیه در سال 1170 هجری قمری بازسازی شده است. برخی دیگر معتقدند این بنا به دلیل شباهت بسیار به آثار باقیمانده از عهد قاجاری که در شهرهایی همچون تبریز به چشم می خورد احتمالا در دوره قاجار و در زمان عباس میرزای نایب السلطنه ساخت شده است درست زمانی که برای آخرین بار حصار دور شهر خوی به طور اساسی مرمت شده است.
دروزاه دارای دو جبهه شمالی و جنوبی است. ضلع جنوبی دروازه با سنگ های سیاه و سفیدی که یک در میان قرار گرفته ساخته شده است و نقش دو شیر در دو طرف دروازه کنده کاری شده است. این نمای دروازه شما را به یاد بناهای مصر باستان می اندازد. ورودی این دروازه به شکل هلال است. ضلع شمالی دروازه که با مصالحی همچون آجر ساخته شده است نیز دارایی طاقی بلند و هلالی است و به بازار تاریخی خوی متصل می شود. به نظر می رسد دور تا دور حار شهر را خندقی عمیق و عریض فرا گرفته بود که پلی بر فراز آن قرار می گرفته است. این پل به صورتی بوده که در صورت احساس خطر جمع آوری می شده است. امروزه با گسترش شهر حصار و دروازه ها در داخل بافت شهری قرار گرفته و از آن خندق و پل اثری باقی نمانده است.
