در ایران، نوروز و آغاز فصل بهار همیشه با جشن و شادی و پایکوبی همراه است. این جشن ها در سراسر ایران متناسب با آداب و رسوم هر منطقه به شکل های مختلف و با شکوه تمام برگزار می شود. مردم شهرها و روستاها هر یک با توجه به آیینی که از بزرگانشان به ارث برده اند به استقبال بهار می روند که گردشگری 724 در ادامه به برخی از این جشن ها و آیین ها اشاره می کند.
خراسان رضوی، شهر مقدس مشهد:
حتما تاکنون صدای دلنشین "نقاره زنان" یا "نوبت زنان" حرم مطهر رضوی را شنیده اید. جمعی از خادمین حرم مطهر امام هشتم (ع) هر روز صبح قبل از طلوع آفتاب و هر روز عصر قبل از غروب آفتاب بر فراز نقاره خانه می روند و می نوازند و شروع و پایان آن روز را یادآور می شوند. علاوه بر این برنامه روزانه نقاره زنان، در برخی از جشن ها نیز می نوازند و شادی را به مردم هدیه می دهند. آغاز سال نو نیز از جمله جشن هایی است که می توان صدای دلنشین نقاره زنان را بر فراز نقاره خانه شنید.
مردم ایران به خاطر ارادتی که به امام رضا (ع) دارند هر ساله خودشان را از سراسر ایران به مشهد مقدس می رسانند و لحظه تحویل سال را در کنار حرم رضوی جشن می گیرند.
استان گیلان:
مردم گیلان از دیرباز در اواخر زمستان با مراسم "عروس گلی" با استقبال بهار می روند. زمستان چون غول سیاهی ظاهر شده و نمادی که "پیر بابا" نام دارد به عنوان نماد تجربه از راه می رسد و غول سیاه زمستان را شکست می دهد. سپس در مراسم عروس گلی، نماد بهار در قالب فردی که لباس عروس بر تن کرده است به نمایش گذاشته می شود. او به رسم شادی، نی لبک می زند تا دیگران را شاد کند.
لازم به ذکر است که جشن عروس گلی هم به صورت خود جوش و هم توسط ارگان ها در استان گیلان برگزار می گردد.
استان مازندران:
از اواسط اسفند مراسم "نوروز خوانی" مازندرانی ها را می توان به تماشا نشست. نوروز خوانان مازندرانی به روستاها رفته و با سرنا و دایره اقدام به شاد کردن مردم می کنند و نوید فصلی نو را می دهند. آنها با اشعار و ترانه های محلی فصل بهار را مژده می دهند. مردم روستا نیز به رسم ادب از آنها پذیرایی می کنند.
مراسم نوروز خوانی متاسفانه امروز کم رنگ شده و این مراسم توجه بیشتر مردم و مسؤلین را می طلبد.
جزیره قشم:
مردم جزیره قشم با آیین "بادبان کشی" که به زبان محلی به مراسم "هوزار" نیز شهرت دارد به استقبال فصل بهار می روند. مراسم بادبان کشی در بندر لافت برگزار می شود. در میدان مرکزی شهر، لنج نمادینی وجود دارد که رو به دریا قرار گرفته و بادبان هایش در فصل بهار برافراشته می شود. همزمان با بادبان های لنج، گروهی به اجرای موسیقی می پردازند و مردان دریانورد نیز ترانه هایی را با ریتم و هماهنگ اجرا می کنند. موسیقی که در این مراسم اجرا می شود "رزیف" نام دارد.
استان کردستان:
روستانشینان استان کردستان در آستانه بهار تل هایی از آتش می افروزند و سوارکارانی با اسب هایشان به دور آتش می گردند. سایر مردم نیز در اطراف به شادی و پایکوبی می پردازند. گروهی دیگر نیز با اجرای موسیقی این مراسم را لذت بخش تر می کنند. این مراسم در اول بهار در اکثر روستای های کردنشین صورت می گیرد و آنها در چهارشنبه آخر سال آتش روشن نمی کنند.
روستاهای ایران:
در آغاز بهار، صدای شعرخوانی "تَکَم چی" یا "تَکَم گردان" را می توان در روستاهای سراسر ایران شنید. در این مراسم علاوه بر شعر خوانی، مردم روستا با رقصاندن بز چوبی کوچک در جشن نوروز شرکت می کنند. این مراسم بیشتر در روستاهای شمال غربی ایران رایج است. شعرخوانان در جلوی تک تک منازل روستا توقف کرده و شروع به شعرخوانی می کنند و صاحب خانه نیز متناسب با وضعیت مالی خود به آنها عیدی می دهد.
این مراسم به مرور زمان به فراموشی رفته و امروزه کمتر برگزار می شود و نیازمند توجه بیشتر است.
ماهی قرمز:
در اواخر زمستان سراسر ایران پر از ماهی های قرمز رنگی می شود که به رسم همیشگی مردم اقدام به خریداری آنها نموده و در تزیین سفره هفت سین از آن استفاده می کنند. ماهی هایی که بعد از آغاز سال نو نیز مورد توجه مردم قرار می گیرد و همگی سعی در زنده نگه داشتن ماهی ها می کنند ولی متاسفانه ماهی های عمر چندانی نداشته کمتر کسی می تواند ماهی را بیش از یک ماه زنده نگه دارد.
ای کاش بتوانیم به این رسم دیرینه نه بگوییم و با نخریدن ماهی قرمز به حفظ و بقای محیط زیست کمک کنیم.
حاجی فیروز:
در اواخر زمستان مردمی سیاه چهره و با لباس های قرمز را می توان در شهرها و روستاها مشاهده کرد که در حالی که دایره و دنبک در دست دارند شروع به نواختن و شعرخوانی می کنند. مراسمی که با رقص و شیرین کاری نیز همراه بوده و با خنداندن مردم، آنها را شاد می کنند. مردم نیز به نشانه تشکر از این اقدام و به رسم ادب با آنها عیدی می دهند.
مراسم خانه تکانی:
می توان گفت که صد درصد مردم ایران در اواخر فصل زمستان شروع به تمیز کردن خانه های خود می کنند. مردم ایران با نو شدن سال و طبیعت، همه کهنگی ها را از خود دور کرده و به استقبال بهار می رود.
ایرانگردی:
تعطیلی های ایام نوروز فرصت مناسبی برای سفر و گردش فراهم می آورد. کشور ایران که سرزمین چهار فصل نام دارد همواره و در همه ایام سال مورد استقبال مسافران قرار می گیرد؛ به خصوص که ایام نوروز مردم به بهانه دید و بازدیدهای عید به نقاط مختلف سفر کرده و به دید و بازدید اقوام، خویشان و دوستان می پردازند.