کمال‌الدین ابوالعطاء؛ معروف به خواجوی کرمانی در سال ۶۸۹ هجری قمری، در استان کرمان به دنیا آمد. او از شاعران دوران مغول بوده و در سال ۷۵۲ هجری قمری در شهر شیراز از دنیا رفت. امروزه آرامگاه خواجوی کرمانی در شیراز، به یکی از زیباترین جاهای دیدنی شیراز تبدیل شده است.
شخصیت خواجوی کرمانی
در دامنه کوه صبوی و در نزدیکی دروازه قرآن در تنگ الله اکبر شهر شیراز که درست در ابتدای جاده شیراز به اصفهان قرار دارد، آرامگاه خواجوی کرمانی شاعر پر آوازه قرون هفتم و هشتم هجری قمری و از جمله اماکن مذهبی شیراز ، قرار گرفته است. خواجوی کرمانی در کرمان متولد شده است و پس از سفرهای بسیار به گوشه و کنار دنیا سرانجام در شیراز آرام گرفته و همانجا نیز به خاک سپرده شده است. خواجوی کرمانی با حافظ شیرازی روابط بسیار دوستانه ای داشته به گونه ای که این دو شاعر از اشعار یکدیگر در شعرهایشان بهره جسته اند. بنای آرامگاه در سال 1315 هجری شمسی توسط وزارت فرهنگ دوره پهلوی ساخته شده است. مقبره خواجوی کرمانی در محوطه ای روباز تعبیه شده است و چند ردیف پله شما را از دامنه به مقبره می رساند.
مقبره خواجوی کرمانی
در ورودی محوطه سنگ یادبودی با اشعاری چند از خواجوی کرمانی قرار گرفته است. در گوشه ای از این محوطه نیز سنگ قبر خواجوی کرمانی قرار دارد که حفاظی شیشه ای آن را در بر گرفته است و بالا و پایین مزار را دو ستون سنگی کوتاه و حجاری شده احاطه کرده است. بر روی سنگ قبر با خظ ثلث آیاتی از کلام الله مجید نقش بسته است. در محوطه آرامگاه مجسمه ای زیبا از خواجوی کرمانی به چشم می خورد و در کنار این مجسمه ستون های سنگی بلند و حجاری شده ای به مثابه ستون های تخت جمشید به یادگار مانده است. در سال 1337 اتاقی در نزدیکی مقبره ساخته شده که هم اکنون به عنوان فرهنگسرا به کار خود مشغول است.
جاذبه های آرامگاه خواجوی کرمانی
یکی دیگر از جذابیت های مقبره خواجوی کرمانی وجود سه غار در نزدیکی آن است که به نظر می رسد محلی برای عبادت بوده است. این جاذبه، از جمله جاذبه های طبیعی شیراز به شمار می رود. برخی بر این باورند که علاوه بر مریدان و زهاد مختلف خود خواجو نیز در این غارها به عبادت و ریاضت می پرداخته است. در یکی از این غارها که ورودی آن با سنگ و آجر ساخته شده است مقبره عمادالدین محمود وزیر دانای ابوالاسحاق اینجو است. در کنار ان مقبره نقش برجسته ای بر روی سنگ حجاری شده است که در سال 1218 هجری قمری به دستور فردی به نام حسینعلی میرزا حاکم فارس بر روی دیوار سنگی نقش بسته است. در این نقش برجسته نقشی از مبارزه یک شیر با رستم پهلوان افسانه ای به تصویر کشیده شده است. در کنار این نقش برجسته تصویر ناتمام دیگری قرار دارد که به نظر می رسد متعلق به فتحعلی شاه قاجار و فرزندان وی بوده است اما مشخص نیست به چه دلیلی ناتمام باقی مانده است.
