چهل ستون اصفهان، از زیباترین بناهای ایران

کاخ چهل ستون یکی از زیباترین بناهای به یادگار مانده از عهد صفوی است. بنای اولیه این کاخ در زمان سلطنت شاه عباس کبیر پی ریزی شده است. به دنبال پایتخت شدن اصفهان طرح های عظیمی در زمان صفویه در این شهر به اجرا درآمد. یکی از این طرح ها احداث خیابانی به نام چهارباغ و باغ های مجلل در اطراف این خیابان بود. یکی از مهم ترین این باغ ها باغ چهلستون بود که حلقه اتصال باغ ها با یکدیگر و همچنین اتصال این خیابان به میدان نقش جهان بود. شاه عباس کبیر دستور ساخت یک کوشک یا عمارت کلاه فرنگی را برای پذیرایی از میهمانان داخل و خارجی صادر می کند. بنابراین هسته اولیه کاخ در زمان شاه عباس اول پی ریزی شده است.

با به قدرت رسیدن شاه عباس دوم کوشک ساده باغ چهلستون توسعه پیدا می کند. تالارهای متعدد همچون تالار آینه، تالار 18 ستون، ایوان ها و اتاق های بزرگ و مجلل به این کوشک ساده افزوده می شود. عمارت تازه ساخته شده با انواع هنرهای اصیل ایرانی همانند نقاشی، آیینه کاری، مقرنس کاری و کاشی کاری به زیباترین شکل ممکن آراسته می شود و لقب مبارکترین بنای دنیا را تصاحب می کند. در مقابل این عمارت زیبا حوضی بزرگ و زیبا نیز تعبیه می شود تا زیبایی بنا به اوج خود برسد. کاخ نو ساز در مجموعه 20 ستون داشته که احتمالا به علت منعکس شدن در آب سبب شده تا این کاخ به کاخ چهل ستون شهره شود. کار ساخت کاخ در سال 1057 ه.ق پایان یافته و با حضور خود پادشاه و گروهی از میهمانان داخلی و خارجی افتتاح می شود.

این جاذبه نزدیک را از دست ندهید : میدان نقش جهان اصفهان
در نگاه اول ایوانی بزرگ که 38 متر طول و 17 متر عرض دارد توجهتان را جلب می کند. ایوان که در قسمت شرقی کاخ قرار گرفته 18 ستون چوبی بلند از جنس چوب چنار و کاج داشته که 14 متر ارتفاع دارند. سر هر یک از ستونها با مقرنس کاری زیبایی آراسته شده است. چهار ستون میانی از این ستون ها بر روی چهار شیر سنگی حجاری شده زیبا قرار گرفته اند. این شیرهای سنگی فواره هایی زیبا هستند که آب آن ها در حوضی مرمرین مابین این چهار ستون می ریزد. سقف ایوان نیز از جنس چوب بوده و به زیبایی تمام با نقاشی، گره چینی و بعضا آیینه کاری آراسته شده است. دو ستون انتهایی ایوان با ارتفاعی 12 متری در واقع در ورودی تالار آیینه قرار گرفته اند. این قسمت بنا با آیینه کاری های ظریف معرق و آیینه های بزرگ بسیار زیبایی تزیین شده است. کتیبه ای که به سال ساخت بنا اشاره شده و متعلق به دوران شاه عباس دوم است نیز در همین بخش قرار  دارد. بعد از تالار باشکوه آیینه شاه نشین عمارت دارد که آن هم با آیینه کاری های ظریفی آراسته شده است.

مهم ترین بخش این عمارت باشکوه تالار اشرف است که تالار اصلی نیز نامیده می شود. شکوه نقاشی های عصر صفوی به خوبی در این تالار پیداست. در سه ضلع شمالی، جنوبی و غربی این تالار پنجره هایی آراسته به خاتم و منبت کاری تعبیه شده است که علاوه بر اشراف به فضای باغ و حوض روبرو سبب تامین نور داخل تالار است. شش نقاشی بسیار زیبا به رنگ روغن در این تالار به چشم می خورد.  این نقاشی ها مضامینی همچون جنگ چالدران، ضیافت شاه عباس برای ولی محمد خان، پذیرایی شاه طهماسب از پادشاه هند، پذیرایی شاه عباس از ندر محمد خان، جنگ نادر شاه افشار با هند و جنگ شاه اسماعیل با شیبک ازبک را با ظرافت تمام به نمایش می گذارند و نمایانگر هنر نقاشی اصفهان هستند. علاوه بر این تابلوهای حیرت انگیز تصاویری از سفرای کشورهای خارجی و همچنین مجالس جشن با حضور پادشاهان نیز به چشم می خورد که بسیار چشم نواز هستند. سه گنبد زیبا نیز با تزئینات فراوان و نقاشی های بدیع زینت بخش این تالار هستند که در تزئینات آن ها از طلا استفاده شده است.

کاخ در زمان سلطان حسین صفوی دچار حریق می شود اما به مانند روز اول بازسازی می شود ولی در زمان قاجار و به هنگام حکومت ظل السلطان صدمات جدی به این بنای باشکوه وارد می شود ولی هنوز هم با گذشت سالیان دراز این بنا زیبایی خود را حفظ کرده است. در این عمارت هم اکنون بخشی از آثار باستانی اصفهان به نمایش گذاشته شده است.