در بافت قدیمی شهر قم، محله چهارمردان، خانه ای است قدیمی متعلق به دو برادر با نام های حاج علی خان و حاج قلی خان زند که یادگار دوران قاجار می باشد و به دلیل قدمت و سبک و زیبایی معماریش مورد توجه گردشگران و مسافران بسیاری قرار گرفته است.
این خانه که یادآور خانه های زیبای خشتی و گلی زمان قدیم می باشد با مساحت 400 متر مربع مربوط به 130سال پیش می باشد و شامل سه بخش: شاه نشین تابستانی با بادگیری بلند برای تهویه و خنک نگه داشتن فضای داخلی آن، شاه نشین زمستانی و قسمتی متعلق به خدمه خانه می باشد. این خانه شامل 14 اتاق به همراه ستون های سنگی است با سرستون های تزئینی که طرح و نقش هیچ یک از این ستون ها با دیگری برابر نیست و اوج هنر معمار این ساختمان را به نمایش می گذارد.
خانه زند در سال 1379 به ثبت آثار ملی ایران رسید و اکنون به عنوان موزه ی مردم شناسی در دست میراث فرهنگی می باشد. در این موزه که به سبک زندگی مردم قم در زمان قدیم به خصوص زمان قاجار پرداخته است اشیا و لوازم زندگی ایشان، ابزار کار، لوازم کشاورزی و صنعتی قدیم، پوشاک آنان و شیوه چیدمان خانه هایشان به همراه تصاویری از شهر قم قدیم به نمایش گذاشته شده است.
همچنین برخی اشیا با قدمتی بسیار بالا مانند منبری 600 ساله، سفال های دوران سلجوقی و درب های تاریخی نیز در آن نگه داری می شود.
اگر به شهر قم سفر کردید گشت و گذار در این خانه ی زیبا و دیدن موزه آن که یادآور خاطرات قدیمی است را فراموش نکنید.
