مناره گلپایگان یکی از چند مناره تاریخی استان اصفهان است که در شهر گلپایگان واقع شده است. این مناره بلند با نام میل گلپایگان شناخته می شود و جزو سه مناره مهم دوره سلجوقی به حساب می آید. این مناره که در زمان سلجوقیان و در قرن 5 هجری قمری ساخته شده است به فانوس راه ابریشم و فانوس صحرا نیز شهره است و با ارتفاع 18 متری خود جزو بلندترین مناره های ایرانی شناخته می شود. این مناره خشتی و گلی چیزی قریب به 9 قرن قدمت داشته و به نظر می رسد همزمان با ساخت بازار و چهار سوق این منطقه ساخته شده است و به منزله راهنمایی برای مسافرین و یافتن مسیر در طول وروز شب بوده است.
از آنجا که بر بلندای منار به هنگام تاریکی شب آتشی برای پیدا کردن مسیر روشن می کردهاند این منار به نام فانوس صحرا یا همان فانوس جاده ابریشم شهرت پیدا می کند. این مناره بر روی یک پایه چند ضلعی استوار شده است و دارای دو درب ورودی است. هر یک از اضلاع پایه مناره دارای تزئینات آجری پرکار و چشم نوازی و طاق نمایی بلند است و نیم ستون هایی در مرز هر یک از اضلاع با آجر تراشیده شده است. بر بالای درب ورودی نیز طاقی با اشکال آجری تراش خورده به چشم می خورد. بر انتهای پایه کتیبه ای آجری بر زمینه آجری تراشیده شده است. این کتیبه به خط کوفی نوشته شده و شامل آیه 53 سوره زمر است.
از بالای پایه چند ضلعی مناره به صورت مدور ادامه پیدا می کند و بدنه آن با تزئینات آجرکاری ساده ای با نقوش هندسی آراسته شده است. در داخل مناره حول یک محور عمودی یک راه پله تعبیه شده است. 64 پله شما را به انتهای مناره می رساند در انتهای مناره نیز چندین پنجره تعبیه شده و کلافی چوبی دور تا درو آن به چشم می خورد. یک کتیبه دیگر نیز شمال آیه ای نورانی از قرآن کریم در انتهای مناره تعبیه شده است.بر بالای این قسمت نیز سازه ای باریک ادامه پیدا می کند. این مناره به تازگی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. دو شیر سنگی نیز در نزدیکی در ورودی مناره قرار داه شده است که از یکی از مناطق تاریخی گلپایگان به این مکان منتقل شده بودند. متاسفانه یکی از شیرها ربوده شده و امروزه تنها یکی از شیرهای سنگی غول پیکر باقی مانده است.
