مسجد و مدرسه تاریخی رکن المک یکی از مساجد تاریخی شهر اصفهان است که در بخش شمالی گورستان قدیمی تخت فولاد، جنب تکیه محمد جعفر آباده ای قرار دارد. این مسجد تاریخی توسط فردی به نام میرزا سلیمان خان رکن الملک شیرازی اصفهانی در اوایل قرن 14 هجری قمری و در زمان حکومت مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان ساخته شده است. وی به مدت سی سال منسب نایب الحکومه را در شهر اصفهان برعهده داشته و بنابر شواهد تاریخی به شعر و ادب نیز علاقه داشته و فردی فاضل بوده است. از کتیبه های موجود در گوشه و کنار مسجد اینطور استنباط می شود که بنا در سال 1321 ه.ق ساخته شده است اما یکی از کتیبه ها که در داخل مسجد قرار دارد تاریخ 1319 را به نمایش میگذارد.
سردر ورودی این مسجد به زیبایی تمام با کاشی های هفت رنگ و ظریف و انواع نقوش گل های فرح بخش کاشی کاری شده است. کتیبه های که مزین به آیات نورانی قرآن هستند با خط ثلث بر فراز سردر و اشعار فارسی از طرب فرزند همای شیرازی با خط نستعلیق بر داخل هلال ورودی دیده می شوند. این کتیبه ها بر روی کاشی های لاجوردی با خط سفید و به قلم سید هاشم طوبی به سال 1320 ه.ق کتابت شده اند. از جمله جذابیت های سردر دو تصویر نقاشی شده از رکن الملک است که در دو جرز دو طرف سردر ورودی بر روی کاشیبه چشم می خورند. بعد از عبور از سر در بسیار زیبای مسجد و مدرسه وارد صحن کوچک مدرسه میشوید. دور تا دور صحن را حجره هایی برای تحصیل طلاب علوم دینی در برگرفته اند.
در یکی از اضلاع این صحن کوچک آب انباری قرار دارد که کتیبه ای از اشعار ملا عبدالجواد خطیب با خط نستعلیق بر روی سنگ مرمر به تاریخ 1325 ه.ق کتابت شده است و به موضوع احداث آب انبار توسط رکن الملک می پردازد. در بخشی دیگر از صحن مقبره ای قرار دارد که در آن حجج اسلام فخرالدین و صدرالدین کلباسی به خاک سپرده شده اند. یک دالان از همان سر در ورودی این صحن کوچک را به صحن بزرگتر مسجد متصل می کند. در همین دالان میرزا سلیمان خان رکن الملک به خاک سپرده شده است و آرامگاهی کوچک بر مزار وی ساخته شده که با اشعار خود وی زینت داده شده است. با ورود به صحن باشکوه مسجد صحنی چهار ایوانه در برابر چشم بیننده ظاهر می شود که حوضی زیبا با فواره های متعدد در میان آن قرار گرفته است.
ایوان کوچک شمالی با کاشی های خشت هفت رنگ و نقوش زیبا و حیرت انگیز اسلیمی آراسته شده است. با بلندای ایوان کتیبه ای از آیات قرآن با خط ثلث بر روی زمینه لاجوردی به خط سفید کتابت شده است. در اضعلاع ضرق و غربی مسجد نیز دو ایوان چه تعبیه شده است. این دو ایوانچه با تزئینات ساده و بی پیرایه آجرکاری به زیبایی آراسته شده اند. دور تا دور مسجد نیز کتیبه هایی با اشعار سلیمان خان در ترکیبی با اسما الهی به چشم می خورد. بزرگترین ایوان مسجد در ضلع جنوبی قرار گرفته است. نقوش زیبای اسلیمی در این ایوان نیز به وفور به چشم می خورد. گنبد بسیار زیبا و کاشی کاری شده نیز بر فراز این ایوان قرار دارد.
شبستان مسجد نیز در ضلع جنوبی قرار گرفته و گنبد بر فراز چهار ستون سنگی حجاری شده با سرستون های کنده کاری شده برفراز شبستان استوار شده است. دور تا دور گنبد را کتیبه ای مدور فرا گرفته که درست زیر نورگیرها واقع شده است. در این شبستان محرابی بسیار شکوهمند و کاشی کاری شده به چشم میخورد که با کاشی های خشت هفت رنگ به زیبایی تمام آراسته شده است. حاج آقا نورالدین اصفهانی که از علمای بزرگ هم عصر با رکن الملک بوده شعری در وصف این مسجد سروده است. تکیه مجاور مسجد نیز به دستور رکن الملک ساخته شده است و هم اکنون در اختیار طلاب علوم دینی است.
