استان آذربایجان غربی مملو از جاذبه های طبیعی و تاریخی است. یکی از این جاذبه های تاریخی عمارت کلاه فرنگی ماکو است که در شهر زیبا و سرسبز ماکو قرار گرفته است. این عمارت تاریخی که هم اکنون در خیابان امام، بلندترین خیابان شهر ماکو، این شهر قرار گرفته است در دوران قاجار ساخته شده و متعلق به یکی از خوانین ماکو به نام علی قلی خان بیات بوده است. در اطراف این عمارت بناهای تاریخی دیگر همانند عمارت شهربانی و چندین بنای تاریخی دیگر قرار گرفته است. عمارت فعلی در واقع بخشی از یک بنای بزرگتر بوده است که در دو طبقه و در دامنه کوهی شیب دار و نسبتا پرشیب و در حد فاصل دو رشته کوه ساخته شده است.
خوشبختانه این عمارت دستخوش تغییرات زیادی نشده و به همان معماری اولیه باقی مانده است. نمای بیرونی این عمارت دو طبقه به صورت یک هشت ضلعی است. بنا از سنگ، آجر، خشت خم و ستون های چوبی ساخته شده است. هر یک از دو طبقه این عمارت دارای بالکنی نسبتا بزرگ با بیست ستون چوبی است و پشت بام این عمارت قدیمی نیز به صورت شیروانی ساخته شده است. بالکن ها دو ر تا دور این بنای هشت ضلعی را فرا گرفته اند. ستون های چوبی بالکن نیز با ذوقی هنرمندانه خراطی شده است. گچبری و آیینه کاری نیز در نمای بیرونی عمارت به چشم می خورد. گرچه معماری هر دو طبقه این عمارت کاملا یکسان است اما در تزئینات این دو طبقه تفاوت هایی به چشم می خورد.
نمای درونی این عمارت به صورت صلیبی است و انواع تزئیناتی همانند گچبری، آیینه کاری و نقاشی به وفور در آن به چشم می خورد. آنچه در طبقه اول این عمارت چشم نوازی می کند نقاشی های زیبایی است که با هنرمندی به تصویر کشیده شده است. این نقاشی ها صحنه های مختلفی را به تصویر می کشند. در طبقه دوم این عمارت اما غالب تزئینات را گچبری و آئینه کاری های بسیار ظریف تشکیل می دهند که شما را به یاد تزئینات کاخ گلستان می اندازند. ارسی هایی با شیشه های رنگی از دیگر جلوه های زیبای این عمارت است. این عمارت تاریخی توسط اداره بهداری آن دوران از وارث بنا یعنی تقی خان بیات خریداری شده است و هم اکنون در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
