شهر تاریخی بیشاپور که با نام های بیشابور، به شاپور و بیشاور نیز شناخته می شود یکی از شهرهای مهم و باستانی ایران باستان است. این شهر تاریخی از جمله شهرهای کهن و باستانی است که پیشینه ساخت آن بر یک کتیبه سنگی نقر شده و از این جهت در سطح جهانی نیز حائز اهمیت است. شهر تاریخی بیشاپور که هم اکنون ویرانه های آن در سینه یک دشت وسیع باقی مانده است در شهرستان کازرون استان فارس واقع شده است. این شهر دویست هکتاری مکرز ایالت و کوره مهم اردشیر خوره بوده است. این شهر آباد و بسیار خوش منظر در نزدیکی دره ای با نام چوگان، در سال 266 میلادی و به دستور شاپور اول از پادشاهان ساسانی پس از پیروزی وی بر والرین امپراطور روم ساخته شده است.

شاپور اول پس از پیروزی بر امپراطور روم دستور می دهد تا شهری زیبا و درخور در مسیر تخت جمشید به تیسفون بسازند. ساخت و طراحی شهر تازه نیز به معماری از اهالی سوریه سپرده می شود که اسپای نامیده می شده است. در ساخت این شهر از روشی که هیپوداموس که نوعی روش معماری یونانی است استفاده شده است. در این روش شهر را به صورت یک مستطیل بزرگ تصور کنید که دو خیابان به صورت عمود برهم شهر را از عرض و طول به دو قسمت مساوی تقسیم می کنند. در چهار سوی برخورد این خط ها با اضلاع مستطیل نیز چهار دروازه برای ورود به شهر تعبیه شده بود که در این میان از دروازه غربی به عنوان دروازه اصلی یاد شده است.

این شهر نیز به سان اغلب شهرهای باستانی از دو بخش سلطنتی و عادی تشکیل شده بود. بخش عادی و مسکونی محل زندگی و کسب و کار مردم عادی بود. خانه­ها، مکاتب، حمام ها، بازارها و ... در این بخش قرار می گرفت. بخش سلطنتی این شهر باستانی اما شامل بخش هایی همانند تالار تشریفاتی به نام شاپور، معبد بزرگ آناهیتا، جایگاه نذورات، کاخ به والرین و ایوان موزاییک است. اگرچه با گذر هزاران سال از ساخت این شهر بیشاپور به یک ویرانه تبدیل شده اما آنطور که از شواهد تاریخی برمی آید این شهر تا قرن هفتم هجری قمری کاملا آباد بوده است. در کاوش های صورت گرفته در این شهر آثار بسیار باارزشی همچون ایوان موزائیک بدست آمد که هم اکنون برخی از تصاویر موزائیکی این شهر در موزه لوور پاریس نگهداری می شود! برخی دیگر از تصاویر موزائیکی این ایوان نیز به موزه ایران باستان انتقال یافته است اما هنوز هم رگه ای از این تصاویر در ایوان به چشم می خورد.

در اطراف ویرانه های شهر بیشاپور نقش  برجسته های زیبایی به چشم می خورد که متعلق به عصر ساسانی است. این کنده کاری ها که در دره رودخانه بیشاپور و در مجاورت شهر بیشاپور قرار گرفته است شامل شش نقش برجسته با مضامینی همچون پیروزی در جنگ ها و تاج گذاری است. صحنه پیروزی شاپور بر والرین، پیروزی بهرام اول و تاجگذاری اش توسط اهورامزدا از جمله تصاویر موجود در این حجاری های ارزشمند و تاریخی است. در نزدیکی این شهر غار تاریخی شاپور با مجسمه ای غول پیکر و همچنین قلعه های تاریخی همانند قلعه دختر قرار دارد که در مجموعه محوطه باستانی بیشاپور را تشکیل می دهند.