روستای نیاز آباد خواف

روستا نیاز آباد خواف کجاست

در این روستا شغل اکثر مردم کشاورزی بوده و به همین دلیل است که در نواحی مختلف روستا باغ هایی پوشیده از درختان پسته به چشم می خورد . همچنین بافت روستایی قدیمی که در این روستا خود را نشان می دهد زیبایی بیشتری به این روستای گردشگری داده است . از دیگر مناطق گردشگری روستای تاریخی نیازآباد می توان تپه ای به نام قلعه شاپور ،  آرامگاه مجد ماضی ،  محوطه های تاریخی خودی روستا ، سقاوه و مسجد تاریخی  را نام برد. 

در فاصله نزدیک به 45 کیلومتری شرق شهرستان خواف و در حدود 19  کیلو متری جنوب سنگان روستای تاریخی و ییلاقی نیاز آباد قرار دارد. 

سقاوه

در گذشته در روستاها و شهرها در مسیر جوی های آب اتاق های سرپوشیده ای را ساخته می شده که اهالی این شهرها و روستاها از این محل ها برای شست و شوی لباس و ظرف و... استفاده می کرده اند.

نیازآباد خواف، میراثی از دیار کهن

بعد از ورود به روستای نیازآباد با برخورد نور بر روی آجرها و دیوارهای کاهگلی روستا، برج و باروهای کهن و کوچه های دالانی و پیچ وخم خورده اش احساس می کنی با سایه روشنی زیبا به گذشته برگشته ای ، گذشته ای که رویدادهای مختلفی را در خود جای داده و تاریخی کهن را برای این روستا رقم زده است.

هنگامی که دستت را بر روی دیوار های کاهگلی خانه های روستا می گذاری وبا چشمان بسته شروع به قدم زدن میکنی ،  احساس میکنی که داری صداها را می شنوی ،  با احساسات خودت غم و شادی گذشتگان این سرزمین را حس میکنی،  به دور دست ها و باغ های سرسبز و پوشیده از پسته نگاه می اندازی ،  در میان بیابان و باغ های سرسبز از پسته عجب آرامش زیبا و خاطره انگیزی را احساس میکنی.

در روستای نیازآباد خواف قلعه ای از دوره ساسانیان باقی مانده است که ایل بزرگ زنگنه بعد از کوچ خودشان از کرمانشاه به سرزمین خراسان در آن محل سکونت گزیده اند . این قلعه که محلی با استحکام فوق العاده در طی گذشت قرن های متمادی برای ساکنین خود در مقابل هجوم و حمله بیگانگان و دشمنانشان بوده است. این قلعه که یکی از معدود قلعه های گلی و خشتی ایرا می باشد و همچنین طبقه طبقه ساخته شدن خانه های درون قلعه زیبایی منحصر به فردی را به قلعه بخشیده است.

قلعه ی شاپور که بر روی تپه ای بزرگ و سنگی ودر روستای نیازآباد بنا گشته است و طول آن در حدود300متر و عرض آن نیز نزدیک به 200متر می باشد . همچنین این بنا نیز شامل سه حفاظ که قطر دیوارهای هریک از این حفاظ ها ازیک تا سه متر می باشد و از هر حفاظ به حفاظ بعدی فقط به وسیله یک درب می توان عبور کرد . در داخل قلعه نیز عمارت های 3 و4 طبقه به نگاه ها را به خود جلب می کند و در محوطه میانی قلعه محل موجود است که برای برف اندازی مورد استفاده واقع می شده است.

ورودی قلعه نیز هر روز هنگام غروب بسته و در هنگام صبح مجددا باز می شده است و در مواقع نا امن نیز یک عدد سنگ دایره ای شکل با کمک  5 مرد نیرومند در ورودی قلعه قرار می گرفته است . این توصیف از نظر مرحوم محمود فرخ ،  که ایشان را می توان از چهره های به نام ادبی دانست ،  در سفری که در سال 1330 به شهرستان خواف و روستای نیازآباد داشتند برداشت نمود . 

آن گونه که از گفته های ساکنین قدیمی روستا برمی آیددر زیر این قلعه باستانی پناه گاه های زیرزمینی حفر گردیده است که اهالی روستا در حین حفر چاه آب در یکی از منازل مسکونی به ورودی آنها برخورد کرده اند . اما در کمال تاسف باید عرض کنم که از سوی میراث فرهنگی شهرستان تاکنون هیچ قدمی در این زمینه برداشته نشده است.

کمی آن طرف تر حوضخانه ای کهن و تاریخی موجود است که در گذشته و در حال نیز با توجه به گرم و خشک بودن منطقه همچون گوهری گرانبها در دل کویر می باشد و سقاوه ای که برای شست و شو و استحمام استفاده می گشته است . در هنگام ورود به سقاوه نسیم خنکی به صورت شما برخورد می کند و در داخل آبی که در سقاوه جاری است ماهی های ریزی را مشاهده میکنی که به این طرف و آ پن طرف شنا می کنند و برای لحظاتی فراموش میکنی که در دل کویر و در میان گرما هستی و پوست ت در گرما همانند پوسته پسته ترک برمی دارد .

در بالا دست روستا نیز دو بنای تاریخی و زیبا وجود دارد که قدمت شان قریب به 70 سال می رسد . این عمارت ها شامل ایوان های کنگره دار و هشتی شکل و دالان هایی می باشند.در این عمارت ها دوباره نسیم و بوی آرامش را حس میکنی ، عمارت های ذکر شده را حسینعلی خان رئیس طایفه زنگه در دو طبقه ساخته است . دلیل ساخت این عمارت ها از تاریخ اینگونه برمی آید که اقامت گاه ومحلی برای استراحت و پذیرایی از مهمان های خود و همچنین اسکان خانواده اش بوده است .

بنای دیگری که در روستای نیازآباد نظرها را به خود جلب می کند بنایی کهن و قدیمی می باشد که در میدان اصلی واقع می باشد و درست در مقابل عمارتی که حسینعلی خان ساخته است به چشم میخورد. از ویژگی های این بنا می توان به اشکال کوچک شده یک قلعه ، با دیوار هایی مرتفع در کنار بارو هایی کنگره دار و زیبا که در دو طبقه و شامل 20 اتاق می باشد اشاره کرد.

کمی که از آب انبار دور می شویم ، آب انباری که حوریه خانم عمر حسن خان آن را ساخته و با دارا بودن قریب به 12 ساعت آب از قنات «بن‌ده» در اختیار مردم قرار داده و آن را وقف عموم نموده است . چند قدمی که از حوضخانه دور می شویم به مسجدی تاریخی می رسیم که در آن ستون هایی عریض و طویل قرار داردبر می خوریم . این مسجد را می توان به لحاظ معماری یکی از زیباترین مساجد شرق کشور نامید . این مسجد از سال 1389 جز آثار ملی ثبت گردید . از بناهایی که در گذشته در نیازآباد وجود داشته و هم اکنون به با گذشت زمان و عدم رسیدگی مناسب از بین رفته است می توان آسیاب هایی را نام برد که مشابه آسیاب های موجود در نشتیفان بوده است .

از همه این زیبایی هایی که تا کنون برای روستای تاریخی نیازآباد ذکر شد که بگذریم از منطقه حفاظت شده سیرخون نمی توان گذشت . این منطقه که دارای 12 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان است از آبی که از رودخانه کال شور روستای مژن آباد می گذرد دارای زیستگاه های تالابی ، بیابانی و جنگل و نوعی تاغ زرد که از سال 1342 در منطقه کاشته شده است اشاره نمود .

در پی جست و جو های صورت گرفته از آب بند به وجود آمده در بستر کال شور بیش از 10 گونه پرنده آبزی و کنار آبزی و کنار آبزی دیده شده و اخیرا نوعی اردک کمیاب از کونه های اردک مرمری در محل منطقه حفاظت شده سیرخون شهرستان مشاهده گردیده است .  

اما متاسفانه اکنون قرار داشتن 40 معدن سنگ آهن در شهر سنگان خواف و در همسایگی این بافت و روستای تاریخی ، استفاده و برداشت بیش از حد از محل سفره های زیرزمینی به دلیل دادن مجوز به کارخانجات معدنی و ایجاد و حفاری چاه به وسیله معادن ، بی توجهی کامل معادن به ایجاد و احیای فضای سبز در منطقه ، حفر گودال های عمیق و دپو های غول پیکر از پسماند های معدنی باعث به وجود آمدن مشکلات مخرب زیست محیطی و تغیرات زیادی را در منطقه به وجود آورده است.

از طرف دیگر وزش باد های 120 روزه سیستان در منطقه خواف و به شکل ویژه این منطقه تاریخی و وجود گرد و غباری که ناشی از این پسماند های معدنی می باشد و در هوا پخش می گردد زندگی ساکنان این منطقه و همچنین آثار ارزشمند و تاریخی منطقه را تحت الشعاع قرار داده است. 

به امید روزی که اداره میراث فرهنگی شهرستان خواف اقدامات شایسته ای در حد و اندازه این مجموعه ی تاریخی که از سرمایه های مهم ملی به حساب می آید انجام دهد . به امید آن روز.

سفر خوبی را برای شما آرزومندیم