ایران مناطق بسیار محبوبی برای کویرگردی دراد. یکی از این مناطق پر طرفدار کویر مرنجاب است. با ما همراه باشید تا هر چه را که برای گردشگری در این کویر نیاز دارید، در این مطلب بخوانید.
کویر مرنجاب در شمال شهرستان آران و بیدگل واقع شده است و از جمله پرطرفدار ترین جاهای دیدنی آران و بیدگل به شمار می رود. کویر یا نمک زار به منطقه ای می گویند که به دلیل موقعیت جغرافیایی یعنی ختم شدن اغلب رودها و تابش شدید آفتاب و در نهایت تبخیر تمامی آب ها به نمک زارتبدیل شده است. کویرها بخشی از طبیعت زیبای ایران هستند که جلوه هایی از آفرینش را به نمایش می گذارند و به جرات می توان گفت با همه جاذبه های دیدنی دنیا متفاوت هستند. کویر از جاهای محبوب و پرطرفدار در میان تمامی مردم و به خصوص همه کسانی که فقط یک بار قدم به آنجا گذاشته اند، هست. البته بازدید از آن شرایط خاصی را به همراه دارد و مسافران باید قبل از سفر به خوبی با شرایط و ماهیت کویر آشنا شوند تا سفر دلچسبی را در کنار طبیعت کویر داشته باشند.
ایران کویرهای گوناگون دارد که هر کدام با خصوصیات منحصر به فردی خود از هم دیگر متمایز می شوند اما همه آنها جلوه بی نظیری از خلقت پروردگار هستند و بر خلاف جاذبه های طبیعی و سرسبز فاقد هرگونه درخت هستند و فقط گونه های خاصی از جانوران توانایی هم زیستی با کویرها را دارند.
کویر مرنجاب کجاست؟
کویر مرنجاب در استان اصفهان و در شمال شهرستان آران و بیگدل قرار دارد و از شمال با دریاچه نمک آران و بیگدل، از جنوب به شهرستان آران و بیگدل، از شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر، از غرب به کویر مسیله و دریاچه نمک حوض سلطان و حوض مره هم جوار است. به طور کلی فاصله آن با اصفهان 720 کیلومتر، با کاشان 62 کیلومتر، با شهرستان آران و بیگدل نیز 53 کیلومتر است. کویر مرنجاب از ویژگی هایی برخوردار است که آن را نسبت به سایر کویر ها متمایز کرده است برای مثال هوای کویر مرنجاب نسبت به سایر کویرها معتدل تر است و برخلاف جاذبه های هم سطح خود از آثار تاریخی، پوشش گیاهی و تنوع جانوری نیز برخوردار است. این کویر زیبا سراسر با تپه های ماسه ای زرد رنگ، شن ،ماسه و رمل های نرم و صاف پوشیده شده است که لذت بی نهایت قدم زدن بدون کفش و لمس شن و رمل ها را با پای خالی در هر کسی را به وجود می آورد. آسمان کویر نیز مانند شن های آن صاف است و به خاطر عدم آلودگی که این منطقه دارد شب هنگام پر از ستاره و مملو از نور می شود که این صحنه های محصورکننده برای افرادی که در شهرهای شلوغ زندگی می کنند تصویری تکرار نشدنی و به یاد ماندنی است.
نام گذاری کویر مرنجاب
معمولا کویر ها به خاطر موقعیت منحصر به فردی که دارند با کم آبی یا بی آبی مواجه هستند. در سال های بسیار دور برخی از مردم برای رفتن به نقاط دیگر کشور از کویرها عبور می کردند و عده ای هم در اطراف کویر ها اقامت می کردند و گروهی هم از دیرباز کویر ها را محلی برای زندگی انتخاب کرده بودند. در بین ساکنان و رهگذران کم آبی یک مشکل بزرگی بود و برای تامین آب آشامیدنی خود مجبور به کندن چاه هایی طولانی می شدند که با توجه به ماسه ای بودن زمین این کار خیلی دشوار و زمان بر بود. سختی و مشقت در پیدا کردن آب، این کویر را در میان مردم به مرد رنج آب شهره کرد که بعد ها این کلمه دچار تغییرات آوایی شد و به شکل مرنجاب در آمد.
جاذبه های گردشگری کویر مرنجاب
کویر مرنجاب علاوه بر اینکه آسمان پاک و نورانی را در شب در اختیار همگان قرار می دهد لحظات ناب و تکرار ناپذیری را هم به بازدیدکنندگان هدیه می دهد این لحظات شامل تماشای جاذبه هایی می شود که نظیر آن را فقط در مناطق کویری می توان دید.
جاذبه های تماشایی کویر مرنجاب
کویر مرنجاب علاوه بر به نمایش گذاشتن زیبایی های خود، جاذبه هایی را هم در خود جای داده است که به محل تحقیق زمین شناسان تبدیل شده است.
چاه دست کن
آنچه بر ارزش و اصالت کاروانسرا اضافه کرده است وجود دو چشمه آب شور و شیرینی هست که هم زمان باهم به سطح زمین می رسند و برکه ای را در 4 کیلومتری شرق کاروانسرا به وجود می آورد. دور این برکه که با آجر پوشیده شده است موجب حیرت زمین شناسان شده است چرا که پیدایش آب شیرین در کویر موردی بسیار نادر است و سوالات زیادی را برای زمین شناسان به وجود آورده است.
دریاچه نمک
دریاچه نمک آران و بیدگل و جزیره سرگردان از جاذبه های تماشایی کویر مرنجاب هستند. این جزیره که در طول سال به خاطر بارندگی های بسیار به مدت یک الی دوماه به وجود می آید در بقیه سال به علت خشک سالی به نمک زار تبدیل می شود.
تپه های شنی و بند ریگ
تپه های شنی و ریگ شق که در گویش محلی به معنی (محل رق شق) است تقریبا در همه کویر ها دیده می شود که در زیبایی کویر تاثیر به سزایی گذاشته است. این عنصر ها که جزو ثابت و تشکیل دهنده هر کویری است در بعضی جاها به بیش از 70 متر ارتفاع می رسند و برای انجام تفریح و سرگرمی های مخصوص کویر مناسب هستند.
تفریح و سرگرمی های کویرمرنجاب
از آن جایی که کویرها محیطی متفاوت دارند تفریح های مخصوص به خود را نیز دارند که فقط درآن جا می توان انجام داد یکی از این تفریح های جالب شتر سواری است. شتر سواری که جزو جداناپذیر هر منطقه کویری است برای مردمانی که در شهرها با ماشین تردد میکند یک تجربه جدید و جالب است. آفرود سواری، موتور سواری، سند بوردینگ یا همان شن سواری از سرگرمی های دیگری است که می توان به آن پرداخت و علاقه مندان می توانند به صورت کرایه ای از آنها استفاده کنند.
کویر مرنجاب یکی از پر طرفدار ترین جاهای تفریحی آران و بیدگل در کویر، در سطح کشور است که سالیانه گردشگران بسیاری برای تفریح، به این طبیعت بی نظیر می آیند اما به دلیل استفاده بیش از حد ماشین و موتورها سطح کویر تقریبا هموار شده است و از ارتفاع تپه های آن کم شده است به طوری که می توان گفت در شکل و حالت طبیعی کویر تغییرات اساسی به وجود آمده است. این موضوع به قدری حائز اهمیت است که منجرب به تخریب بعضی از قسمت های کویر شده است و آسیب جدی را به محیط زیست وارد کرده است، به همین دلیل برای جلوگیری از گسترش این بحران استفاده از ماشین و موتورها به حداقل رسیده است تا بتوان بار دیگر شاهد تماشای حرکت رمل ها کویر توسط باد شد.
سند بوردینگ
سند بوردینگ علاوه بر اینکه تفریحی مهیج در سکوت و آرامش دل انگیز کویر است یک ورزش هیجان انگیز مخصوص جوانان نیز هست که هر روز بر محبوبیت آن اضافه می شود. سند بوردینگ که همان موج سواری بر روی شن و رمل های کویر است نیاز به یک تخته مخصوص دارد تا بتوان از ارتفاعات و تپه های کویر زیبای مرنجاب پرید. آنچه سند بوردینگ را به یک تفریح عالی تبدیل کرده است امکان انجام آن برای تازه کاران و حرفه ای ها می باشد.
آفرود و سافاری
یکی از هیجان انگیزترین تفریحات کویری آفرود و سافاری است که به صورت گروهی می توان انجام داد. در این تفریح با ماشین آفرود و با سرعت زیاد از لابه لای شن ها عبور می کنند سپس به آرامی بر روی شن های لطیف کویر فرودی نرم را تجربه می کنند. این تفریح به قدری مهیج و جذاب است که آدرنالین خون را بالا می برد و برای چند لحظه هر کسی را به اوج هیجان می رساند و تمام انرژیش را می گیرد اما در نهایت حس سبکی و شادی را به هر کسی هدیه می دهد.
موتورسواری
کویر بهشتی برای موتور سواری است و موتورسواران حرفه ای با سرعت بسیار زیاد از شیب های کویر به سمت پایین و بالا حرکت می کنند و با پرش بلندی خود را به تپه بعدی می رسانند. این تفریح مهیج نیز آدرنالین خون را به شدت بالا می برد و هیجان زیادی را به وجود می آورد که منجرب به تخلیه انرژی می شود و در نهایت حس آرامش و راحتی را به ارمغان می آورد.
شتر سواری
از تفریحات اصلی هر منطقه کویری شتر سواری است که تمام گروه های سنی را در بر می گیرد و به جزئی جدا نشدنی در تورهای کویری است تا لحظات دل چسبی را برای مسافران به وجود آورد. تمام کسانی که بر روی شتر می نشینند می توانند سراسر کویر را تماشا کنند و از صحنه های اعجاب انگیز آن عکاسی کنند.
پیاده روی
پیاده روی یکی از تفریح های محبوب کویر نوردان است و پیاده رفتن در میان شن و ماسه های کویر حس آرامش بخش و زیبایی را در آدمی به وجود می آورد. این حس تکرار نشدنی که مختص کویر مرنجاب است افراد بسیاری را برای پیاده روی بدون کفش به خود جذب می کند. از آن جایی که روزهای کویر بسیار گرم است متقابلا شن و رمل ها نیز داغ می شوند از این رو بهترین زمان برای پیاده رفتن و تجربه این حس ناب و تکرار نشدنی قبل از طلوع آفتاب و یا در شب می باشد.
آسمان شب کویر مرنجاب
یکی از زیبایی های کویر مرنجاب را می توان شب هنگام و در آسمان مشاهده کرد. شب های کویر مرنجاب به قدری شگفت انگیز هستند که چشم هر بیننده ای را به خود جذب می کند. آسمان در شب های کویر کاملا متفاوت با شب ها در شهر است به طوری که سراسر با نور ستارگان روشن می شود و در هر لحظه ستاره های دنباله داری را می توان دید که از بین میلیون ها ستاره ردی از خود به جای می گذارند و یا گاها می توان طلوع راه های شیری بر فراز آسمان کویر مرنجاب را دید که جلوه بی نظیری را به این منطقه می دهد.
شب ها که مملو از ستاره ها و گاها کهکشان ها می شود علاوه بر گردشگران، ستاره شناسان، محقق های نجوم و حتی افرادی که برای دیدن کسوف، خسوف و ستارگان علافه دارند را به خود می کشاند، به همین دلیل کویرها به خصوص کویر مرنجاب به مکانی برای مطالعه و تحقیق و شناخت هر چه بیشتر جهان ستارگان تبدیل شده است.
مسافرانی که به این منطقه سفر می کنند می توانند شب هنگام در زیر آسمان به تماشای صحنه هایی بی مثالی از خلقت بپردازند و یا ساعت ها در کنار دوستان و خانواده به گفت و گو و صحبت مشغول باشند.
پوشش گیاهی کویر مرنجاب
کویر ها که از طبیعت متفاوتی برخوردار هستند جلوه هایی را به نمایش می گذارند که در هیچ کجا نمی توان آن ها را پیدا کرد. تفاوت در ذات کویر ها گونه هایی از گیاهان را در خود جای داده است که فقط در این مناطق می توان دید. زمین کویر مرنجاب که با شن و ریگزار عجین شده است از لحاظ پوشش گیاهی غنی است و گونه از درختان شورپسند از قبیل تاغ، ارته، اسکنبیل، دم گاوی، بوته های قیچ و درختان گز در خود جای داده است. وجود این پوشش گیاهی برخلاف سایر کویر هایی که با عدم درختان مواجه هستند امتیاز بالایی محسوب می شود زیرا از حرکت، جابه جایی و گسترش کویر به شهر و روستای اطراف جلوگیری می کند.
پوشش جانوری کویر مرنجاب
وجود حیوانات در کویر گویای غنی بودن این منطقه است و به دلیل پوشش های گیاهی، آب شیرین و غذاهای فراوان زیستگاه مناسبی برای گونه ای از جانوران و پرندگانی همچون شغال، گرگ، گربه شنی، روباه شنی، کفتار، آفتاب پرست، بزمجه، عقرب، مار، مارمولک، تیهو، شاهین و عقاب شده است. این کویر که محل زندگی یوزپلنگ هم است به اهمیت و ارزش کویر مرنجاب اضافه کرده است به طوری که حافظان محیط زیست سعی بر مراقبت و حفظ ماهیت کویر دارند.
زمان سفر و اقامتگاه های کویر مرنجاب
کویر مرنجاب به دلیل داشتن هوای گرم و خشک در تابستان ها به دمای بالای 40 درجه می رسد که تقریبا در این زمان ها کم تر کسی به گردشگری در کویر می پردازد ولی با نزدیک شدن به فصول سرد سال هوای کویر معتدل می شود و از آبان ماه تا اوایل فروردین مورد بازدید بی شماری قرار می گیرد. در طول این مدت گردشگران می توانند در اقامتگاه هایی که جهت رفاه حال آنان در نظر گرفته شده چند روزی را سپری کنند و در کمال آسایش و آرامش از سفر به مناطق کویری لذت ببرند. همچنین کسانی که با محیط و منطقه کویر کاملا آشنا هستند می توانند با کمپ زدن در دل کویر خاطرات به یاد ماندنی را برای خود رقم بزنند. بارش های ناگهانی و گردباد که یکی از ماهیت کویر ها است ممکن است هر زمان اتفاق بیوفتد پس حتما با امکانات کافی از این اثر زیبا دیدن کنید و قبل از سفر هوای آن را چک کنید تا با مشکلی مواجه نشوید.
خانه صفا
در 12 کیلومتری کاشان، در شهرستان آران و بیدگل قرار دارد. این خانه که قدمتی بالغ بر 400 ساله دارد با بازسازی های صورت گرفته از 7 اتاق بزرگ برای اقامت و 2 سراب به عنوان رستوران و آشپزخانه برخوردار شده است. کسانی که قصد اقامت در این مکان را داشته باشند می توانند با شماره تلفن های 09126011528 و یا 09109802256 تماس بگیرید و در صورت تمایل به نشانی اینترنتی safahouse.ir مراجعه کنید.
کمپ احمد
این کمپ از مجهزترین اقامتگاه ها در کویر مرنجاب به شمار می رود که در 11 کیلومتری جاده کویر مرنجاب واقع شده است که علاه بر اقامت، امکانات گسترده دیگری را به بازدیدکنندگان می دهد. این امکانات شامل رصدستارگان با منجم حرفه ای و با بهترین تلسکوپ، ماهیگیری، خوردن غذاهای محلی، آفرود سواری و کویر نوردی، موسیقی سنتی و شترسواری می شود. جهت هماهنگی می توانید با شماره 09911500635 و 09911500645 و 09911500675 تماس حاصل فرمایید و یا به سایت ahmadcamping.com مراجعه کنید.
کاروانسرای ابوزیدآباد
این کاروانسرا در 30 کیلومتری کاشان و در مسیر کویر سیازگه واقع شده است که از 17 حجره، شاه نشین و ایوان های جانبی برخوردار است. برای هماهنگی می توانید از شماره تماس های 09377318421 و 09120220355 استفاده کنید.
کمپ متین آباد
این اقامتگاه که در 25 کیلومتری شمال نطنز و 60 کیلومتری جنوب شرق کاشان واقع شده است و با داشتن فضاهایی از قبیل 19 اتاق شاه نشین، 13 کومه گلی و 42 چادر با تجهیزات و امکانات کامل سرمایش و گرمایشی آماده ارائه خدمات به 180 نفر می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر می توان با شماره تماس 88715232(021) تماس حاصل فرمایید و یا به نشانی matinabad.com مراجعه کنید.
کاروانسرای مرنجاب
این کاروانسرا که در دل طبیعت کویر است و از جمله جاهای تاریخی آران و بیدگل است که به دوران صفوی باز می گردد و از دیر باز جهت استراحت و اقامت کاروان ها مورد استفاده قرار می گرفت و هم اکنون با تجهیز کردن کامل آن که شامل 25 اتاق با مساحت 16 تا 35 متر به صورت دو تخته و 4 تخته، حمام، سرویس بهداشتی، رادیاتور، برق، آب، تخت، رستوران، کرسی و خیمه آماده ارئه خدمات به گردشگران می باشد. اقامت در این کاروانسرا از 360 تا 5/1 میلیون تومان با صرف صبحانه رایگان می باشد. اقامت در کاروانسرا کمی پر هزینه است این هزینه زیاد به دلیل نگهداری و خدمات کاروانسرا در هر ماه حدود 50 میلیون، هزینه حمل آب با تانکر حدود 2 میلیون در هر ماه، هزینه اجاره ماهانه به دولت و سازمان میراث فرهنگی در حدود 15 میلیون و سایر هزینه ها مربوط به نظافت، تعمیرات، نگهداری ، مالیات وخدمات دیگر می شود. هزینه های کاروانسرا علاوه بر اقامت شامل گیت های ورودی هم می شود که برای ماشن های سواری، مینی بوس، ون، میدل باس و آفرود و شاسی بلند قیمت های متفاوت اعمال می شود.
اگرچه سال ها از ساخت این کاروانسرا می گذرد اما هم اکنون کاربری خود را حفظ کرده است و به اقامتگاه مسافران تبدیل شده است و بازدیدکنندگان می توانند با هماهنگی قبلی چند شبی را در کاروانسرا به خوشی سپری کنند.
کاروانسرای کویر مرنجاب که در نوع خود تمام عیار است با داشتن حوضچه ای در ضلع جنوبی که توسط درختان بید و کوره گز محصور شده این فرصت را به علاقه مندان داده است تا در صورت تمایل در اطراف آن چادر بزنند و از آن جایی که امکانات پخت و پز در مناطق کویری وجود ندارد جهت رفاه مسافران یکی از اتاق های کاروانسرا به سفره خانه ای تبدیل شده است که غذا و چایی ارائه می دهد.
تاریخچه کاروانسرای کویر مرنجاب
کاروانسرای باستانی کویر مرنجاب یکی از آثار به جا مانده از دوران صفوی است که به دستور شاه عباس صفوی و به همت خضر نهاوندی حاکم منطقه کاشان بنا شده است. این کاروانسرا در مسیر جاده ابریشم و در پرتردد ترین قسمت کویر ساخته شده است. نقطه ای که برای ساخت آن در نظر گرفته شده بود تپه ای در کنار چشمه و قنات آب شیرین و در جنوب دریاچه نمکی بود.
کاروانسرا که در ارتفاع 810 متری از سطح دریا بنا شد از آجر برای ساخت آن استفاده کردند. این اثر تاریخی با داشتن 29 اتاق از گذشته تاکنون محل استراحت و اقامت کاروان ها در شب بود. از کاربرد دیگری که در ساخت کاروانسرا در نظر گرفته شده بود ایجاد پایگاه نظامی در نزدیک ترین منطقه به دریاچه نمک و همچنین مکانی برای پاسداری از پر رفت و آمد ترین جاده بود که اصفهان را به مشهد وصل می کرد برای همین در بالای کاروانسرا سنگرهای دیدبانی تعبیه کردند و حدود 500 سرباز در آن بر کالاها و کاروان ها نظارت می کردند و مراقب حمله ازبکها و افغان ها برای جلوگیری از غارت دریاچه نمک بودند.
وسایل مورد نیاز برای سفر به کویر مرنجاب
کویر که منطقه ای نا آشنا و کمی خطرناک برای تازه واردان است باید از تورهای کویرنوردی برای دیدن این جاذبه بی همتا استفاده کنند. اما در این منطقه بر خلاف سایر جاذبه ها باید تجهیزات متفاوتی را از قبیل لباس مناسب کویر نوردی، چادر، لباس گرم، پتو، قمقمه، بالش، کلاه، عینک، کرم ضد آفتاب، پوتین برای پیاده روی، کمک های اولیه، نقشه و جی پی اس به همراه داشت البته داشتن آیینه جیبی هم از ضروریات سفر به کویر است تا در صورت گم شدن از این وسیله برای ایجاد انعکاس استفاده کرد تا جای خود را به دیگران نشان داد. لازم به ذکر است در این سفر حتما از لباس های کتان باید استفاده کرد و از پوشیدن لباس های جذب و تنگ، شلوار جین، جواهرات، دمپایی، صندل و کفش های مورد استفاده در شهر اکیدا خودداری کرد.
اگر تصمیم به سفر با ماشین شخصی خود را داشته باشید حتما از ماشین های آفرود و مخصوص کویر استفاده کنید تا به مشکلی نخورید.
در سفر به مناطق کویری به علت عدم دسترسی به اینترنت باید مسلط به منطقه باشید و به صورت گروهی سفرکنید تا در صورت بروز مشکل به همدیگر کمک کنید.
راه دسترسی به کویر مرنجاب
اگر قصد سفر از تهران را داشته باشید باید از طریق آزاد راه تهران- قم به سمت قم حرکت کنید و پس از رسیدن به آزاد راه قم- کاشان از مسیرهای آب شیرین، سن سن و مشکات عبور می کنیم تا به فرعی روستای یزدل برسیم. بعد از رسیدن به روستای یزدل باید به سمت روستای کوچک علی آباد، نوش آباد و شهرستان آران و بیدگل حرکت کنید و با رسیدن به شهرستان آران و بیدگل باید به سمت بلوار ارتش بروید تا به ابوزیدآباد و بعد کاروانسرای سفیدآب و 45 کیلومتری مرنجاب برسید.
مسیر دسترسی دیگر از طریق پارک ملی کویر است که از پیشوا شروع می شود و با گذر از مبارکیه، قصر بهرام، کاروانسرای سفید آب به مرنجاب می رسد البته برای عبور و مرور در این جاده حتما مجوز سازمان حفاظت از محیط زیست استان سمنان را باید به همراه داشت.
اگر قصد بازدید از هر جای کشور را داشته باشید باید ابتدا خودتان را به کاشان سپس با گذر از روستای یزدل، روستای کوچک علی آباد، نوش آباد به شهرستان آران و بیدگل و در نهایت کویر مرنجاب برسانید.
