سد سلامی(منطقه نمونه گردشگری)
شماره و تاریخ ثبت در فهرست آثار ملی:2454-1378/07/19
این بنای تاریخی همزمان با نظام الملک خوافی و در اواخر سده نهم هجری قمری تاسیس شد که نظام الملک خوافی از جمله وزرای سلطان حسین بایقرا بوده است. دیواره سد از مصالح سنگ و ساروج ساخته شده و عرض آن در حدود 4 متر میباشد.
به قدمت سد سلامی در کتب گوناگونی اشاره شده است؛ اما آنچه از دو کتاب نزهت القلوب و کتاب المسالک و الممالک بر می آید این است که قدمت این بنای عظیم شهرستان خواف مربوط به دوره ساسانیان بوده و از جمله حوضه های آبگیری آن می توان به رشته کوه مرتفع که مابین شهرستان های خواف و باخرز کشیده شده است و همچنین وجود چندین چمشه دائمی که در تمام طول سال به این سد میریزند اشاره کرد.
به گزارش اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی در پی بازرسی مامورین محیط زیست شهرستان خواف از دریاچه سد سلامی تعداد زیادی از پرندگان گوناگون مهاجر آبزی در این دریاچه دیده شده اند. در پی این بازرسی ها گونه های مختلفی همچون آنقوت، خوتکا، اردک سرحنایی، سیاه کاکل، اردک سر سبز، کشیم بزرگ و... مشاهده شده اند.
از دیگر ویژگی های سد سلامی میتوان به عمق بیش 18 متر این سد در داخل دره، ارتفاع تاج 70 متری،طول تاج سد 214 متر و سطح زیر آب 50 هکتار در هنگام بارندگی و سال آبی خوب نام برد.
این سد در فاصله 6 کیلومتری شرق شهر سلامی قراردارد و بر تامین قسمتی از آب کشاورزی شهر سلامی کمک به سزایی در تغذیه سفره های آب زیرزمینی و نیز خوش آب و هوا نمودن شهر سلامی دارد.
طبق گفته میراث فرهنگی شهرستان خواف مالکیت کنونی سد سلامی در اختیار آقای قریشی و کشاورزان شهر سلامی می باشد. مرحوم قریشی درختان گوناگونی را در اطراف این بنای عظیم کاشته و به لحاظ تفریحی تفرجگاه زیبایی را برای علاقه مندان حوزه گردشگری به وجود آورده است به گونه ای که این مکان هر ساله تعداد قابل توجهی گردشگر را به خود جذب میکند.
