دارابگرد نام یکی از شهرهای باستانی در ایران باستان است که بالغ بر 2500 سال قدمت دارد. این شهر یکی از پنج شهر ایالت بزرگ پارس به حساب می آمده است. به نظر می رسد این شهر در دوره هخامنشیان و توسط داریوش یکم پایه گذاری شده است اما در برخی داستان های تاریخی و روایت های افسانه ای از داراب نوه اسفندیار به عنوان آباد کننده این شهر تاریخی نامبرده شده است. برخی اما معتقدند این شهر در دوره اشکانیان پایه گذاری شده است. به نظر می رسد شهر باستانی داراب گرد که در زبان عربی با نام دارابجرد نیز شناخته می شود در ابتدا به عنوان یک پایگاه نظامی مهم به کار برده می شده است که دوره حکومت هخامنشیان به محلی برای نگهداری از اسیران رومی مبدل شده بوده است و بعدها در دوره اشکانیان گسترش یافته و به شهری پررونق مبدل گشته است.
هخامنشیان در طراحی این مرکز نظامی از مراکز نظامی آشوریان و یا بناهای ساخته شده در آسیای غربی امروزی بهره می برند. هر چه باشد این شهر تاریخی در فاصله شش کیلومتری شهر داراب امروزی قرار گرفته است. در بقایای باقی مانده از این شهر تمام مدور با یک دایره با شعاع 1020 متری روبرو هستیم که دور تا دور آن را یک حصار مخروطی شکل فرا گرفته است. این حصار که از مخلوط سنگ، رس و ملاط آهک ساخته شده است بیش از ده متر ارتفاع داشته و بسیار مقاوم بوده است به طوری با گذشت بیش از 2500 سال هنوز هم چیزی در حدود 7 متر از آن سالم باقی مانده است. در بیرون این حصار محکم و مقاوم یک خندق عریض و عمیق قرار داشته که پر از آب بوده است.
آب این خندق از رودخانه های اطراف تامین می شده و گیاهانی در آن کاشته شده بود که مانع از شنا در درون خندق می شد. این خندق و حصار مخروطی محکم سپر دفاعی این شهر در برابر هجوم دشمنان بوده است. شهر بیش از سی کیلومتر مربع وسعت داشته و اطراف آن را برج های مراقبتی فرا گرفته بودند. کانال های آب و پل ها نیز از بخش های دیگر این شهر تاریخی بوده اند. شهر دارای چهار دروازه که شامل دو دروازه اصلی و دو دروازه فرعی بوده است. در مقابل دروازه ها بر روی خندق پلی قرار داشته است که متحرک بوده است. در داخل شهر نیز قلعه ای بزرگ و وسیع قرار داشته است که هم اکنون بقایای آن بر فراز یک گنبد نمکی کم ارتفاع به چشم می خورد.
این قلعه از نقطه نظر امنیتی بسیار مهم بوده چرا که 4 دیواره امنیتی در اطراف آن قرار داشته است. در پایین دست قلعه بر دامنه قله آثار حفره هایی دست کند نیز به چشم می خورد که ممکن است برای نگهداری مواد غذایی و انبار و یا برای نگهداری از زندانیان به کار برده می شده است. اردشیر باباکان موسسه سلسله ساسانیان در زمانی که سمت والی این شهر را برعهده داشته است بر علیه پادشاه وقت شورش کرده و این سلسله را بنیان می نهد، بنابراین اوج شکوه شهر دارابگرد به آغاز سلسله ساسانیان باز می گردد. شهر تا قرون 5 و ششم هجری قمری نیز باد بوده است و در اوایل قرن یکم هجری توسط سرداران عرب فتح می شود. با حمله سلجوقیان شهر تخریب شده و خالی از سکنه می شود و به مرور رو به نابودی می رود. هم اکنون دو گنبد نمکی بزرگ در داخل این شهر باستانی به شچم می خورد. یکی از قله ها درست در میانه شهر واقع شده است.
