مشهورترین اثر تاریخی شهر طالقان و روستای گیلیرد که در استان البرز قرار دارد، خانه‌ی آیت‌الله سید محمود طالقانی می‌باشد که مربوط به دروه‌ی قاجار و عصر معاصر می‌باشد و بخش‌هایی از آن تا 150 سال نیز قدمت دارند. این خانه توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شده است و تا به امروز استوار به جای مانده است و هنوز هم نقطه‌ی عطف شهر طالقان و همینطور روستای گیلیرد می‌باشد. این بنا در قسمت مرکزیِ روستای گیلیرد و اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم، در ضلع غربی حمامِ روستا و ضلع شمال شرقی مسجد روستا قرار گرفته است.
خانه آیت‌الله طالقانی مکان مقدس و بزرگی برای بسیاری از علمای مشهورِ جهان اسلام به شمار می‌آید. برای مثال در این خانه شاهد سکونت علمای مهمی مانند آیت‌الله مجاهد سید محمود، آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن و ثقه‌الاسلام بوده‌ایم. آیت‌الله طالقانی اعلام کرده است که این خانه برای مدتی طولانی و سالها محلی مناسب برای آموزش و تربیت دانش‌آموزان روستای گیلیرد و حتی روستای کنارِ آن بوده است. این بنای تاریخی و مهم در سال 1377 به فهرست آثار تاریخی کشور ایران افزوده شده است.
هنوز هم بخش قابل توجهی از لوازم و کتاب‌های آیت‌الله طالقانی در این خانه‌ی تاریخی نگه داری می‌شوند تا بازدید کنندگان بتوانند منظره‌ای طبیعی از محل زندگی او را ببینند و تجربه کنند. یکی از نجات جالب دیگر در مورد ارزش تاریخی این بنا این است که نواب صفوی در گذشته از آن به عنوان پناه‌گاهی استفاده کرده است. حیاط زیبایی در این بنا وجود دارد که به آن چهره‌ای جذاب داده است و همینطور اتاق‌های متنوع با سطوح و اندازه‌های مختلف نیز باعث منحصربفرد شدن این اثر تاریخی شده است.
