آیا تا به حال به بزرگترین گنبد آجری ایران رفته اید؟ برای اینکه با گنبد سلطانیه سومین گنبد بزرگ جهان آشنا شوید با گردشگردی 724 همراه شوید. گنبد سلطانیه یکی از جاهای دیدنی استان زنجان است که در زمره جاهای تاریخی سلطانیه قرار گرفته است و دوران حساسی از تاریخ ایران را در بر گرفته است. این مکان که یکی از میراث تاریخی ایران در زنجان است از لحاظ معماری بسیار حائز اهمیت است و به خاطر شکوه و عظمتی که دارد جزو جاهای دیدنی سلطانیه به شمار می رود و در فهرست سازمان میراث جهانی به ثبت رسیده است.

گنبد سلطانیه کجاست؟

استان زنجان بزرگترین شهر در شمال غرب کشور محسوب می شود که شامل چند شهرستان می شود یکی از این شهرستان ها سلطانیه می باشد که در 37 کیلومتری شهر زنجان قرار دارد و گنبد سلطانیه در میدان علامه حلی سلطانیه ، بلوار علامه حلی و در خیابان اریباد واقع شده است.

اصالت و اقتدار هنر ایرانی در بنای باشکوه گنبد سلطانیه

ساعات بازدید

بازدید از این مکان در شش ماه اول سال از ساعت 8 تا 20 و در شش ماه دوم سال از ساعت 8 تا 18 می باشد همچنین لازم به ذکر است که برای بازدید باید از گیشه تعبیه شده بلیط ورودی را دریافت کنید.

تاریخچه گنبد سلطانیه

تاریخچه گنبد سلطانیه به 700 سال قبل یعنی در دوره سلجوقیان باز می گردد زمانی که مغول ها به ایران حمله کردند و ساخت و ساز های خود را پیشه گرفتند که در میان تمامی سازه های آن زمان می توان به گنبد سلطانیه اشاره کرد. این گنبد در سال(683 – 703) هجری قمری به دستور الجایتو (سلطان محمد خدابنده) ساخته شد که معماری این سازه بر عهده ی معمار بزرگ آن زمان استاد علی شاه همراه با سه هزار کارگر بود و استاد علی شاه طی ده سال این بنا را در زیبایی تمام ساخت سپس کار تزئینات آن بر عهده ی فضل الله همدانی قرار گرفت که طی سه  سال تمام تزئینات آن را به اتمام رساند. این تزئینات که با آجر و کاشی بوده است نام الله، آیات قرآن، سلطان محمد خدابنده، علی شاه و فضل الله همدانی در بین آنها به چشم می خورد اما آنچه که جالب است دو تیکه بودن این تزئینات در سراسر بنا هست که در بعضی از جاها با کاشی و گچ پوشیده شده اند و فرضیه هایی از قبیل ترکیب معماری اسلامی آن زمان با معماری نوین منجرب به دو تیکه شدن تزئینات داخل گنبد سلطانیه شده است.
این مکان که بعد از کلیسای سانتا ماریا و مسجد ایا صوفیه رتبه سومین گنبد بزرگ جهان را به خود اختصاص داده است با مسلمان شدن سلطان محمد ظاهری دیگری به خود میگیرد تا آرامگاه حضرت علی شود ولی در نهایت به آرامگاه خود سلطان محمد تبدیل شد وبرای حفظ  و استحکام بنا در سال های 1353 و  1354 داخل ستون های آن بتون تزریق شد.

این مکان تاریخی زیبا را از دست ندهید:بنای تاریخی چلبی اوغلی

معماری زیبای گنبد سلطانیه

معماری گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه در سه طبقه ساخته شده است که طی سال های اخیر در حدود 70 سانتی متر از آن نشست کرده است و سه بخش اصلی دارد که شامل ورودی، تربت خانه و سردابه می شود.  گنبد سلطانیه در طبقه اول و همکف با فضاهای اطراف پلانی مستطیلی شکل دارد و در طبقه دوم و سوم  به شکل هشت ضلعی در می آید اما خود بدنه گنبد سلطانیه 8 ضلعی می باشد و ارتفاع هر ضلع به 80 گز می رسد و ارتفاع کل بنا به 5/48 متر و قطر اجرهای داخلی به 25 متر می رسد.

گنبد سلطانیه

از سایر بخش های گنبد می توان به گنبد دو پوش، 110 پله، 8 ایوان و 8 مناره اشاره کرد که بر گرفته از 8 در بهشت هستند مهم ترین قسمت که همان گنبد می باشد با کاشی کاری های فیروزه ای و لاجوردی رنگ پوشیده شده است و به سبک دو پوش ساخته شده است که همین ویژگی گنبد سلطانیه را در سراسر جهان زبانزد کرده است و نخسین گنبد دو جداره جهان را به خود اختصاص داده است.
ضخامت گنبد که به 160 سانتی متر می رسد فضای خالی دارد که در حدود60  سانتی متر است که این فضای خالی وزن گنبد را به لنگرهای خمشی و برشی وارد می کند و گنبد سلطانیه را در برابر زلزله مقاوم می کند.

تزئینات گنبد سلطانیه

تزئینات گنبد سلطانیه چه در زمان ساخت و چه سال ها بعد در نهایت ظریف کاری و زیبایی به چشم می خورد این تزئینات که شامل کاشی کاری ها، مقرنس کاری، گچ بری و خطوط تزئینی می شود در کل بنا به چشم می خورد و در میان این طرح ها نام و آیات خداوند و سازندگان این بنا به وضوح به چشم می خورد.

تربت خانه

تربت خانه در قسمت جنوبی این مکان  قرار دارد و برای انتقال آرامگاه امام علی از نجف ساخته شده بود اما انتقال مقبره امام علی با مخالف های شدید مواجه شد و محمد سلطان کمی از خاک نجف را با خود آورد و در ساخت این تربت خانه استفاده کرد.
بنای تاریخی گنبد سلطانیه

سردابه

سردابه که در زیر تربت خانه قرار دارد محل دفن مقام داران آن زمان بوده است و ورودی کوچک و کم ارتفاع دارد همچنین قبری در وسط سردابه وجود دارد که برخی معتقد هستند سلطان محمد در آنجا دفع شده است.

کتیبه های گنبد سلطانیه

علاوه بر تزئینات بنا که با گچ بری ها و کاشی کاری ها صورت گرفته است کتیبه هایی هم وجود دارد که با آیات قرآنی نوشته شده اند و این آیات را می توان بر سر در درب ورودی دید که سوره آیت الکرسی نوشته شده است و یا دورتا دور دیواره های طبقه همکف که با سوره فتح به صورت برجسته مزین شده است همچنین می توان در طبقات بالا سوره توحید، مومنون، ملک و نام های حضرت محمد و علی دید.

ساعت آفتابی

ساعت آفتابی که گنبد سلطانیه دارد با گذشت صدها سال همچنان یکی از برترین و جدید ترین ساعت آفتابی جهان است که ساخت آن در آن زمان حیرت انگیز بوده است روش کار ساعت آفتابی به این گونه است که وقتی نور از سوراخ گنبد وارد می شود یعنی ظهر است و دقیقه های ساعت را می توان با پنجره بزرگ و پنجره کوچک فهمید.
برای اینکه سفری هیجان انگیز به جایی تاریخی داشته باشید می توانید از گنبد سلطانیه زنجان دیدن کنید و با گردشگری 724 همراه شوید.

 

https://travital.com/

https://www.s-travels.com/